HANovatie column: Smart phone, smart onderwijs

Onderstaande column schreef ik in oktober 2010 voor HANovatie, het kennisdelingsplatform van de HAN. De originele column is op HANovatie terug te vinden via http://www1.han.nl/insite_new/hanovatie/content/item.xml?id=26719.
Smart phone, smart onderwijs
In september 2009 vroeg ik mij in mijn eerste column af of de HAN klaar is voor het mobieltje als onderwijsinstrument. Toen was de smartphone wellicht nog een gadget voor de early adopter, nu is de slimme telefoon met een ware opmars bezig.

De smartphone  biedt voor de HAN verschillende kansen om de kleine kwaliteit van het onderwijs te verbeteren; ook studenten en docenten zien steeds vaker de mogelijkheden van de smartphone in het onderwijs.  Andere hogescholen zoals Fontys en HvA zijn inmiddels gestart met verschillende mobile learning projecten. De tijd is dus rijp voor mobieltjes binnen het onderwijs van de HAN.

De smartphone is hard op weg een massaproduct te worden:  naast het hebben van een computer of TV vinden we het hebben van een slimme telefoon ook al bijna de normaalste zaak van de wereld. Volgens een recent artikel in Newsweek evenaart het wereldwijde aantal smartphones in 2013 het totaal aantal PC’s in de wereld.  De smartphonegekte  is de HAN niet voorbij gegaan; in de Sensor van september 2010 was de opmars van de smartphone zelfs voorpaginanieuws.  In het artikel kwamen een aantal HAN studenten aan het woord die lieten merken niet meer zonder smartphone te kunnen leven.

De opmars van de smartphone staat binnen de HAN momenteel nog in de kinderschoenen. Bruikbare mobiele versies van HAN-Insite en HAN-Scholar zijn vooralsnog niet beschikbaar, om over een slimme ‘HAN app’ nog maar te zwijgen. Kennelijk gaan we bij het ontwerpen van onze ICT-platforms en leeromgevingen er  van uit dat studenten vooral nog via een PC of laptop interacteren met het web. Maar hoe realistisch is dat nog als nagenoeg iedere student een smartphone met internet heeft, en dit hard op weg is voor hen het primaire toegangsmiddel voor het internet te worden? Een paar slimme HAN- studenten hebben zelf het voortouw genomen en de app ‘iLes’ ontwikkeld, waarmee  je gemakkelijk je lesrooster kunt bekijken op je iPhone of Blackberry. De iLes app is wat mij betreft een goed voorbeeld van hoe je de kwaliteit van iets eenvoudigs als het aanbieden van lesroosters echt kunt verbeteren door het op een smartphone aan te bieden: altijd bij de hand, actueel en meteen beschikbaar.

Moeten we dan meteen maar al onze informatieplatformen en leeromgevingen geschikt maken voor de smartphone? Nee, natuurlijk niet, laten we vooral kijken welke (leer)activiteit het beste past bij welk platform. Veel HAN-Scholarsites worden bijvoorbeeld gebruikt om studenten te voorzien van informatie, bijvoorbeeld in de vorm van mededelingen. In de huidige situatie moeten studenten hun computer aanzetten, inloggen op HAN-Scholar en dan naar hun cursussite toe bladeren om de mededelingen van die cursus te kunnen lezen. Zou het niet veel handiger zijn als studenten deze medelingen als notificatie ontvangen op hun smartphone, bijvoorbeeld via een ‘Scholar-app’? En wat als het roosterwijzigingen meteen binnenkwamen op de agenda van je smartphone? Even snel je stagelogboek in je digitale portfolio bijwerken in de trein, voorzien van video en afbeeldingen? Allemaal zaken die veel geschikter zijn voor een smartphone dan voor een PC; door de smartphone in deze voorbeelden in te zetten kun je de kleine kwaliteit van het onderwijs echt verbeteren.  Aan de andere kant zijn leeractiviteiten zoals samenlerend produceren in HAN-Scholar, of het inrichten van een presentatieportfolio wellicht weer geschikter om een PC of notebook te doen. Het gaat er dus om dat we bij het ontwerpen van ICT-rijke leerarrangementen niet meteen de PC of laptop als uitgangspunt nemen, maar ook kijken naar de mogelijkheden van de smartphone. Overigens hoeft de smartphone niet per se hand in hand te gaan met ´leren op afstand´; ook in face-to-face onderwijs zoals colleges kan de smartphone het onderwijs verrijken. Dit laat bijvoorbeeld de iPad / iPhone app ´eClicker´ zien: met eClicker verrijk je hoorcolleges door studenten te laten stemmen of reageren op stellingen.

Het integreren van de smartphone in de onderwijspraktijk brengt naast didactische overwegingen ook enkele technische uitdagingen met zich mee. Daar waar de desktop- infrastructuur van de HAN redelijk overzichtelijk is (de meeste werkplekken hebben Windows XP als besturingssysteem en Internet Explorer 7 als standaardbrowser), is het mobiele landschap erg versnipperd. Als je een app wilt ontwikkelen waar de meeste HAN- studenten gebruik van kunnen maken, dan zul je maar liefst vier versies van diezelfde app moeten ontwikkelen: een voor de iPhone, een Symbian- versie (Nokia), een Android- versie  en nog een voor het Blackberry- platform. En dan hebben we het nog niet eens gehad over de grote hardwarematige verschillen tussen verschillende merken smartphones. Voor  ICT betekent het  een behoorlijke uitdaging om dit allemaal te ondersteunen.

Het wordt tijd dat de HAN  de smartphone gaat zien als een serieus onderwijsleermiddel, net  als een laptop of PC. Door smartphones in te zetten kun je de kwaliteit van onderwijs verbeteren, en laat je zien dat je klaar bent voor de toekomst.